Kryzys połowy życia – co to takiego i kogo dotyczy?

Jak śpiewa Andrzej Rosiewicz: „Czterdzieści lat minęło, jak jeden dzień…”. Czas leci nieubłaganie bez względu na Twoją datę urodzenia. Co zatem sprawia, że właśnie teraz bardziej zastanawiasz się nad swoim życiem, zaczynasz inaczej postrzegać pewne wartości, swoje osiągnięcia? Kryzys połowy życia, który pojawia się właśnie w okolicy 40. roku życia może dotyczyć każdego z nas. Sprawdź jakich zmian możesz spodziewać się w poszczególnych obszarach swojego życia. Zapewne pomoże Ci to bardziej zrozumieć zarówno siebie, jak i zmiany, które wokół Ciebie w tym czasie zachodzą.

Czym jest kryzys połowy życia?

Kiedy masz 40 lat dochodzisz do momentu zwanym kryzysem wieku średniego lub kryzysem środka życia. Jest to proces, który objawia się przemianami osobowościowymi, fizycznymi, egzystencjalnymi, społecznymi. Dotyczy on postrzegania i koncepcji siebie, wartości, świata, zadań, dążeń i ról życiowych typowych dla wieku średniego.

Uwarunkowany jest autorefleksją dotyczącą dotychczasowych osiągnięć, a także naturalnymi procesami starzenia się (u mężczyzn andropauza, u kobiet początek okresu przekwitania) i w tym sensie jest uniwersalny. To, w jaki sposób sobie z nim radzisz i jak to okazujesz jest kwestią indywidualną.

Nie jest to choroba, a okres przejściowy w życiu człowieka, który może wystąpić z większą lub mniejszą intensywnością.

Kryzys środka życia jest wynikiem dojścia do przełomowego momentu życia, w którym zmienia się Twoja subiektywna perspektywa czasu. Czas, który minął wydaje się być dłuższy od tego, który Ci jeszcze pozostał, dostrzegasz, że jesteś bliżej śmierci, a czas życia, który Ci pozostał jest ograniczony.

Czy kryzys w ogóle istnieje?

Niektórzy badacze uważają, że kryzys jest raczej kwestią indywidualną niż normą. Badania dowodzą jednak, że 70-80% kobiet i mężczyzn przeżywa w swoim życiu kryzys połowy życia. Odnośnie mężczyzn mówi się o 25%-33%. Dane naukowe pozwalają na stwierdzenie, że trudności psychologiczne występują po 40 roku życia, a przemiany „koncepcji siebie” w przedziale od 35 do 45 roku życia.

Jak przebiega kryzys?

Kryzys można rozpatrywać w dwóch głównych aspektach:

• Jako proces – to podejście optymistyczne – z definicji proces ma swój określony czas, fazy, które należy przejść, a także początek i koniec. Kryzys może być tutaj postrzegany jako początek zmiany.
• Jako inicjację – to podejście mniej optymistyczne – tu kryzys jest bowiem wynikiem życiowych sytuacji, nie zakłada początku ani końca.

Często oba aspekty nakładają się na siebie.

Jak się przejawia kryzys wieku średniego?

Kryzys może przejawiać się w następujących obszarach życia:

• Egzystencjalnym – możesz czuć niezadowolenie, że nie zrealizowałeś siebie, ani założonych z młodości planów, możesz nie odnajdywać się w aktualnej roli życiowej. Możesz również odczuwać obawę przez zbliżającym się kolejnym etapem życia, czyli starością – ograniczeniami fizycznymi, przedwczesną śmiercią, możesz martwić się o byt rodziny po Twoim odejściu.
  
• Hormonalnym – u mężczyzn pojawia się andropauza. Badania dowodzą, że zmniejszenie stężenia androgenów pod koniec czwartej lub na początku piątej dekady życia może prowadzić do zmiany sytuacji zawodowej, rozwodu lub zmiany stylu życia. Im wyższy poziom hormonów w młodości, tym bardziej burzliwe są objawy kliniczne. U kobiet może się pojawić początek okresu przekwitania – menopauzy.
  
• Zawodowym – kryzys z jednej strony jest momentem, kiedy sytuacja zawodowa jest ustabilizowana, status materialny jest wyższy niż dotychczas, z drugiej strony może zbiegać się ze stresem, napięciami wywołanymi przez pracę zawodową i zbiegać się w czasie z syndromem wypalenia zawodowego, ogólnej dezorganizacji, czasami skłonnością do sięgania po alkohol.
  
• Emocjonalnym – może pojawić się obniżenie samooceny, przygnębienie, niezadowolenie, złość, poczucie samotności, zauroczenie inną osobą, niebędącą partnerem życiowym, pragnienie ucieczki od codziennej odpowiedzialności, nagły pociąg do alkoholu. Możemy zaobserwować również lęk i niepokój, niepewność, a nawet stany depresyjne związane ze wkroczeniem w drugą połowę życia, a także stres wywołany uświadomieniem sobie realności własnej śmierci.
  
• Rodzinnym – cała rodzina wchodzi w kolejny etap wspólnego życia – dzieci wchodzą w okres dorosłości, rodzice przestają dla nich być jedynym autorytetem. Niektórzy rodzice wówczas ponownie przeżywają rozterki i dylematy z tego okresu z przeszłości. Ponadto dzieci opuszczają dom – jest to faza „opuszczonego gniazda”. Szczególnie u kobiet pojawia się wtedy uczucie braku i pustki. Mężczyźni mogą zaś zarzucać sobie, że nie poświęcali dzieciom wystarczająco dużo czasu. Ulegają zmianie również stosunki z własnymi starzejącymi się rodzicami. Zwiększa się tolerancja wobec ich wad i słabości. Troska i miłość jest przyczyną podjęcia nad nimi opieki. Rodzicami opiekują się częściej córki niż synowie. Czasami w tym okresie trzeba zmierzyć się ze śmiercią rodziców, co może wpłynąć na zmianę priorytetów i wartości życiowych.
  
• Fizycznym – pojawia się wiele obaw związanych z pożyciem małżeńskim, na temat własnego zdrowia, a także sprawności psychofizycznej.

Jak widzisz kryzys wieku średniego może dotyczyć każdego z nas. Zmiany mogą przejawiać się niemal we wszystkich aspektach naszego życia. To, w jaki sposób sobie z nim poradzisz jest kwestią indywidualną i w dużej mierze zależy właśnie od Ciebie i Twojego podejścia do przemian zachodzących w Twoim życiu.